Wykład poświęcony będzie zagadnieniu dziedziczenia transgeneracyjnego, czyli możliwości przekazywania skutków trudnych doświadczeń – takich jak wojna, przemoc czy migracja – z pokolenia na pokolenie. W przystępny sposób omówimy, czym jest epigenetyka i jakie mechanizmy mogą teoretycznie umożliwiać biologiczne dziedziczenie traumy. Przedstawimy także, co na ten temat mówi współczesna psychologia, a co wynika z badań społecznych i kulturowych. Zastanowimy się, gdzie kończy się nauka, a zaczynają uproszczenia – porządkując popularne, często mylące narracje obecne w mediach i dyskursie publicznym. Wykład będzie okazją do przyjrzenia się temu złożonemu tematowi z różnych perspektyw – w sposób rzetelny, ale zrozumiały dla osób bez specjalistycznego przygotowania.
W ostatnich latach coraz więcej badań wskazuje, że mikrobiota – czyli zbiór mikroorganizmów zamieszkujących m.in. nasze jelita – może odgrywać istotną rolę nie tylko w zdrowiu fizycznym, ale także w rozwoju emocjonalnym i poznawczym. W trakcie wykładu przyjrzymy się, jak kształtuje się mikrobiota od momentu narodzin, jakie znaczenie mają czynniki takie jak poród, dieta, antybiotyki czy styl życia, oraz w jaki sposób te wczesne doświadczenia mogą wpływać na funkcjonowanie mózgu i układu nerwowego. Omówimy, co wiemy na temat tzw. osi mózg–jelita, jak mikrobiota może wiązać się z regulacją emocji, stresem, a nawet rozwojem umiejętności społecznych i poznawczych. Zastanowimy się również, które tezy mają solidne podstawy naukowe, a które wymagają ostrożnej interpretacji. Wykład skierowany jest do osób zainteresowanych związkami między ciałem a psychiką w kontekście rozwoju człowieka.
Wojciech Łukasz Dragan – profesor nauk społecznych, psycholog, specjalista w zakresie badań nad temperamentem, różnicami indywidualnymi oraz biologicznymi i środowiskowymi uwarunkowaniami zachowania. Pracuje w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autor licznych publikacji naukowych oraz popularyzator wiedzy psychologicznej – prowadzi blog popularnonaukowy na Facebooku i regularnie występuje publicznie. Przewodniczący Komitetu Psychologii PAN oraz członek Rady Upowszechniania Nauki PAN. Laureat wielu nagród za aktywność naukową (w tym Nagrody Teofrasta, stypendium Fulbrighta i Nagrody Prezesa PAN).
